Η ιστορία μέσα από τις σελίδες ενός βιβλίου: Η εξέλιξη στο ιστορικό μυθιστόρημα

Η ιστορία της λογοτεχνίας είναι πλούσια και ποικιλόμορφη, με διάφορα είδη να αναπτύσσονται και να εξελίσσονται μέσα στους αιώνες. Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα και δημοφιλή είδη είναι το ιστορικό μυθιστόρημα. Αυτό το είδος συνδυάζει την αφήγηση με την ιστορία, προσφέροντας μια αναγνωστική εμπειρία που συνδέει το παρελθόν με το παρόν.

Τα ιστορικά μυθιστορήματα αποτυπώνουν τις λεπτομέρειες του παρελθόντος όσο το δυνατόν ακριβέστερα προκειμένου να υπάρχει αυθεντικότητα, συμπεριλαμβανομένων των κοινωνικών κανόνων, τρόπων, εθίμων και παραδόσεων. Πολλά μυθιστορήματα αυτού του είδους αφηγούνται φανταστικές ιστορίες που περιλαμβάνουν πραγματικά ιστορικά πρόσωπα ή ιστορικά γεγονότα.

Η εξέλιξη του ιστορικού  μυθιστορήματος

Το ιστορικό μυθιστόρημα όπως το γνωρίζουμε στη σύγχρονη δυτική λογοτεχνία χρονολογείται από τις αρχές του 19ου αιώνα.

Το 1800 κυκλοφορεί ένα από τα πρώτα ιστορικά μυθιστορήματα το Castle Rackrent της Μαρίας Έτζγουορθ.

Το ενδιαφέρον για τα ιστορικά μυθιστορήματα ξεκίνησε από τη Βρετανία, μετά την κυκλοφορία των βιβλίων του Σκοτσέζου συγγραφέα σερ Γουόλτερ Σκοτ. Ο Σκοτ, με το μυθιστόρημά του Waverley (1814), έθεσε τις βάσεις για το είδος, προσφέροντας μια αφήγηση που συνδύαζε τη φαντασία με ακριβή ιστορικά γεγονότα. Η επιτυχία του βιβλίου οδήγησε στη δημιουργία μιας σειράς μυθιστορημάτων που εξιστορούσαν σημαντικά γεγονότα της βρετανικής ιστορίας με έναν τρόπο που ήταν προσιτός και με ενδιαφέρον για το ευρύ κοινό. Λόγω της καταγωγής του τα περισσότερα έργα διαδραματίζονται στο Εδιμβούργο και τη Σκωτία. Ένα από τα πιο γνωστά του έργα είναι ο Ιβανόης (1820).

Το 1826 ο Αμερικανός συγγραφέας Τζέιμς Φένιμορ κυκλοφορεί το βιβ΄λίο Ο τελευταίος των  Μοϊκανών.

Η επιρροή του σερ Γουόλτερ Σκοτ είναι εμφανής σε όλη την Ευρώπη και ειδικά στη Γαλλία, όπου ασχολήθηκαν με το ιστορικό μυθιστόρημα ο Βίκτορ Ουγκό και ο Ονορέ ντε Μπαλζάκ. Ο πιο δημοφιλής συγγραφέας όμως ήταν ο Αλέξανδρος Δουμάς με δύο βιβλία που είναι παγκοσμίως γνωστά μέχρι και σήμερα, Οι τρεις σωματοφύλακες και ο Κόμης Μοντεχρίστος.

Επίσης, ο Τολστόι, στο έργο του Πόλεμος και Ειρήνη (1869), συνδύασε την προσωπική αφήγηση με την περιγραφή των Ναπολεόντειων Πολέμων, δημιουργώντας ένα έργο που είναι τόσο ιστορικά ακριβές όσο και λογοτεχνικά άρτιο.

Στις αρχές του 20ου αιώνα, το είδος ήταν πολύ δημοφιλές στις Ηνωμένες Πολιτείες με εστίαση τις πολεμικές ιστορίες.

Στη σύγχρονη εποχή, το ιστορικό μυθιστόρημα συνεχίζει να εξελίσσεται και να προσαρμόζεται στις ανάγκες και τις προτιμήσεις των αναγνωστών. Συγγραφείς όπως ο Ken Follett έχουν αναζωογονήσει το ενδιαφέρον για το είδος, προσφέροντας έργα που είναι ιστορικά ακριβή αλλά και με λογοτεχνική αξία.

Ο Follett, με βιβλία όπως Οι στυλοβάτες της γης και Ένας κόσμος χωρίς τέλος, έχει δημιουργήσει συναρπαστικές αφηγήσεις που εξερευνούν την μεσαιωνική Ευρώπη με λεπτομέρεια και ακρίβεια, συνδυάζοντας την ιστορία με τη δράση και την περιπέτεια.

Η αξία του ιστορικού μυθιστορήματος

Το ιστορικό μυθιστόρημα δεν είναι μόνο ένας τρόπος για να αναβιώσουμε το παρελθόν, αλλά και ένα μέσο για να εξετάσουμε τις ανθρώπινες εμπειρίες και τις κοινωνικές εξελίξεις. Μέσω της αφήγησης ιστοριών από το παρελθόν, οι συγγραφείς μπορούν να εξετάσουν τις συνέπειες των πολιτικών αποφάσεων, τη φύση της εξουσίας και την ανθρώπινη υπόσταση με έναν τρόπο που είναι κατανοητός και με ενδιαφέρον για τους σύγχρονους αναγνώστες.

Η έρευνα και η ακρίβεια είναι βασικά στοιχεία αυτού του είδους, και πολλοί συγγραφείς αφιερώνουν χρόνια στη μελέτη και την έρευνα προτού γράψουν τα έργα τους.

Προκλήσεις

Μια από τις βασικές προκλήσεις είναι η ισορροπία μεταξύ της ιστορικής ακρίβειας και της λογοτεχνικής αδείας. Οι συγγραφείς πρέπει να αποφασίσουν πώς θα χειριστούν τα ιστορικά γεγονότα και τις προσωπικότητες, χωρίς να θυσιάσουν την αφηγηματική τους ελευθερία.

Επιπλέον, υπάρχει ο κίνδυνος της ρομαντικοποίησης ή της διαστρέβλωσης της ιστορίας. Οι συγγραφείς πρέπει να είναι προσεκτικοί για να μην παρουσιάζουν ανακριβείς ή προκατειλημμένες εικόνες του παρελθόντος. Αυτή η πρόκληση είναι ιδιαίτερα σημαντική όταν ασχολούνται με ευαίσθητα ή αμφιλεγόμενα θέματα.

Ενδιαφέρουσες πληροφορίες για τα ιστορικά μυθιστορήματα.

Υποκατηγορίες

Οι υποκατηγορίες των ιστορικών μυθιστορημάτων είναι αρκετά ποικίλες, καλύπτοντας μια ευρεία γκάμα θεμάτων και περιόδων.

Οι κύριες υποκατηγορίες περιλαμβάνουν:

1. Ιστορική Ρομαντική Λογοτεχνία (Historical Romance): Επικεντρώνεται σε ερωτικές ιστορίες που εκτυλίσσονται σε συγκεκριμένες ιστορικές περιόδους, όπως η Ελισαβετιανή εποχή ή η Βικτωριανή εποχή.
2. Πολεμικό Ιστορικό Μυθιστόρημα (Military Historical Fiction): Εστιάζει σε πολέμους και στρατιωτικές συγκρούσεις, όπως ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος ή οι Ναπολεόντειοι πόλεμοι.
3. Αρχαιολογικό Ιστορικό Μυθιστόρημα (Archaeological Historical Fiction): Περιλαμβάνει μυθιστορήματα που σχετίζονται με αρχαιολογικές ανακαλύψεις και ανασκαφές.
4. Βιογραφικό Ιστορικό Μυθιστόρημα (Biographical Historical Fiction): Μυθιστορηματικές αφηγήσεις που αφορούν τη ζωή ιστορικών προσώπων.
5. Ιστορικό Μυστηρίου (Historical Mystery): Περιλαμβάνει αστυνομικές ιστορίες που εκτυλίσσονται στο παρελθόν.
6. Εναλλακτική Ιστορία (Alternate History): Εξετάζει “τι θα γινόταν αν”, αναδιαμορφώνοντας με αυτόν τον τρόπο ιστορικά γεγονότα και εκβάσεις.
7. Ιστορική Περιπέτεια (Historical Adventure): Περιλαμβάνει περιπετειώδεις αφηγήσεις σε ιστορικά πλαίσια.
8. Ιστορικό Φαντασίας (Historical Fantasy): Συνδυάζει ιστορικά στοιχεία με φανταστικά, όπως μαγεία ή μυθικά πλάσματα.

Αυτές οι υποκατηγορίες συχνά επικαλύπτονται, καθώς ένα μυθιστόρημα μπορεί να ανήκει σε περισσότερες από μία κατηγορίες. Η ποικιλία αυτών των υποκατηγοριών επιτρέπει στους συγγραφείς να εξερευνήσουν διαφορετικές όψεις της ιστορίας με δημιουργικούς τρόπους.

Χαρακτήρες των βιβλίων

Μπορεί να είναι πραγματικοί, φανταστικοί ή και τα δύο, αλλά θα πρέπει όλοι να φαίνονται, να μιλούν και να ενεργούν με τρόπους που αντικατοπτρίζουν με ακρίβεια την εποχή που διαδραματίζεται η ιστορία.

Αυτοί οι ιστορικοί χαρακτήρες δεν είναι πάντα μια τέλεια αναπαράσταση των ομολόγων τους στην πραγματική ζωή. Μερικοί συγγραφείς προσπαθούν να κάνουν τον χαρακτήρα όσο το δυνατόν πιο ακριβή, αλλά άλλοι δημιουργούν μια καθαρά φανταστική εκδοχή.

Επίσης, οι πρωταγωνιστές συχνά έρχονται αντιμέτωποι με τους κοινωνικούς κανόνες για να πάρουν αυτό που θέλουν. Ειδικά στις ερωτικές ιστορίες, τείνουν συχνά να είναι πλούσιοι/προνομιούχοι, δίνοντας μια αίσθηση φυγής από το πεπρωμένο τους.

Σκηνικό

Το περιβάλλον στο οποίο διαδραματίζεται η ιστορία αποτελεί το πιο σημαντικό στοιχείο ενός ιστορικού μυθιστορήματος. Θα πρέπει να διαδραματίζεται σε μια υπαρκτή περίοδο της ιστορίας και σε ένα πραγματικό μέρος.

Συχνά περιγράφεται με πολλές λεπτομέρειες για να δώσει μια καλύτερη ιδέα της χρονικής περιόδου και του τόπου. Δίνει μια αίσθηση του “πώς ήταν” το φαγητό, η στέγαση, τα ρούχα, η ψυχαγωγία κ.λπ. για τους ανθρώπους στο παρελθόν.

Επίσης σε αρκετές περιπτώσεις τα γεγονότα διαδραματίζονται σε δύο διαφορετικές χρονικές περιόδους. Συνήθως η μία περίοδος αφορά το παρόν και η άλλη το παρελθόν.

Συνηθισμένα θέματα

Πόλεμος (στρατιώτες στον πόλεμο, άμαχοι που προσπαθούν να ζήσουν κανονικές ζωές στον απόηχο της διεθνούς έντασης, ηγέτες που κάνουν επιλογές για τον λαό τους και αντιμετωπίζουν τις συνέπειες)
Πολιτικός αγώνας/δικαστική ίντριγκα (εντάσεις εντός των κυβερνήσεων/βασιλείων)
Επαναφηγήσεις της ζωής μιας ιστορικής φυσιογνωμίας (δείχνει τι συνέβη «παρασκηνιακά»)
Επαναστάσεις/κοινωνικές αναταραχές (στιγμές στην ιστορία που άλλαξαν τη ζωή με πολλούς τρόπους και επηρέασαν το μέλλον)
Ιστορικά ταμπού (ιστορίες ανθρώπων που πήγαν ενάντια στους κοινωνικούς κανόνες, πολλοί από τους οποίους δεν θεωρούνται πλέον ταμπού)
Μετανάστευση (μετακίνηση ανθρώπων σε μια νέα πόλη/περιοχή ή σε μια εντελώς νέα χώρα, συχνά εξαιτίας μιας κοινωνικής αναταραχής)
Οικογενειακή υπόθεση (εστίαση στη ζωή μιας οικογένειας ή οικογενειών που συνδέονται μεταξύ τους)
Καθημερινή ζωή (μια ματιά στο πόσο διαφορετική ήταν η ζωή στο παρελθόν)
Αλληλεπιδράσεις μεταξύ ανθρώπων από διαφορετικά κοινωνικά στρώματα.

Η εξέλιξη του ιστορικού μυθιστορήματος είναι ένα συναρπαστικό ταξίδι που αντικατοπτρίζει την αδιάκοπη προσπάθεια των συγγραφέων να γεφυρώσουν το παρελθόν με το παρόν. Από τις απαρχές του, με τον σερ Γουόλτερ Σκοτ, μέχρι πιο τα σύγχρονα βιβλία, το ιστορικό μυθιστόρημα συνεχίζει να γοητεύει και να εκπαιδεύει τους αναγνώστες σε όλο τον κόσμο.

Το μέλλον του ιστορικού μυθιστορήματος φαίνεται ευοίωνο, με νέους συγγραφείς να εισάγουν καινοτόμες προσεγγίσεις και να εξερευνούν άγνωστες πτυχές της ιστορίας. Με την επιμονή στη λεπτομέρεια, την αφοσίωση στην αφήγηση και την αγάπη για την ιστορία, το είδος αυτό θα συνεχίσει να αποτελεί σημαντικό κομμάτι της λογοτεχνικής μας κληρονομιάς.

Κλείνοντας θα ήθελα να σας πω για κάποια αγαπημένα βιβλία αλλά και συγγραφείς, που έχουν μεταφραστεί στα ελληνικά.

Άννα Καρένινα του Λέων Τολστόι

Η γυναίκα του σουλτάνου της Τζέιν Τζόνσον

Η βιβλιοθηκάριος του Άουσβιτς του Antonio G. Iturbe

Το νησί της Victoria Hislop

Η άλλη πλευρά της σιωπής του Philip Kerr

Άμνετ της Μάγκι Ο’Φάρελ

Πούτζι του Snégaroff Thomas

Πηγές:
www.masterclass.com
self-publishingschool.com
rosepointpublishing.com
celadonbooks.com
Η λογοτεχνία με απλά λόγια